خورشید بانو ناتوان
خورشیدبانو ناتوان قاراباغین سون خانی مهدیقلی خانین قیزی و ابراهیم خلیل خانین نوهسیدیر، بونا گؤره ده هر یئرده «خانقیزی» لقبیله تانینمیشدیر. آناسی بدرجهان بگیم ده گنجه خانی جوادخانین نوهسیدیر، ناتوان ۱۲۵۳-جی هیجری (۱۸۳۷م) شوشا شهرینده دوغولموشدور.
ناتوان خانیم ۱۸۷۲-جی میلادی ایلده میرزا رحیم فنانین امکداشلیغی ایله «مجلس انس» آدلی ادبی محفیل قورموش و داها سونرا میرمحسن نوابین قوردوغو «مجلس فراموشان»ین تشكیلینه یاردیم ائتمیشدیر. ناتوان مجلس انسه مادی یاردیم گؤستریر و مجلس عوضولرینی شعر یازماغا تشویق ائدردی. ناتوان خانیم دیگر شهرلردهکی ادبی محفللرله ده شعر و موشاعیره موناسیبتلری قورموشدور. اونونلا موعاصیر بؤیوک غزل شاعیری سیدعظیم شیروانی و دیگر گؤرکملی شاعیرلر (فنا، ناکام، نواب، صادق، پیران، وفا، بیخود، خیالی و عاصی و سایره) اونون شعرلرینه نظیرهلر یازمیشلار. بیر چوخ شاعیرلر یازدیقلاری شعرلری یوخلاماق اوچون اونا گؤندریردیلر.
ناتوان خانیم یوخسوللارا کومک ائدن، خلقین قایغیسینا قالان، الی آچیق و خیرخواه بیر قادین ایدی. قاراباغین آبادلیغینا چالیشاراق یوللاری و کؤرپولری تعمیر ائتدیردی و ۱۸۷۲م ده آلتی کیلومترلیک بیر مسافهدن شوشا قالاسینا سو کمری چکدیردی. بو سو کمری ایندی خانقیزی بولاغی آدییلا مشهوردور.
غزل لر
شور عشقین باشیما آخیری سئودا گتیریر،
بو مشخص دی کی، عشق عاشیقه غوغا گتیریر.
تار زولفوندو منی بؤیله گیرفتار ائلییب،
نه گله باشیما، اول زولف مطرا گتیریر.
گول اوزون گؤرمک اگر مومکون اولایدی بیر دم،
هر زامان گؤرمک اونو نور مجلا گتیریر.
قاش و گؤز، نوک موژه فیتنه اوچون جمع اولموش،
اوخ آتیب، تیغ چکیب، هر بیری دعوا گتیریر.
کونلومو غارت ائدیر اؤیله کی، تار زولفون،
رومه، سانکی حبشی لشکر یغما گتیریر.
ناقه نین وارمی شعورو اولا عاشیق کویین؟
اونو مجنونه طرف جدبۀ لیلا گتیریر.
یوسیفین سانما، دوباره گؤره یعقوب اوزون،
مهر بازارینا گر گئتسه، زولیخا گتیریر.
یوسیفی مصریده گر آلدی زولیخا نقده،
نقد جان، عاشیق اولان، الده مهیا گتیریر.
صدق قلب ایله نثار ائتمیش ایدین جان نقدین،
ناتوان، موژده بو گون، قتلینه فرما گتیریر.
دسترسیم دیر
هیجران ایله کیم، دامن غم دسترسیم دیر،
شادم کی، خیالین، گؤزه لیم، همنفسیم دیر.
گول آیری سی بیر بولبول بیماری غمینم،
افغان ایله بو گوشۀ محنت قفسیم دیر.
جسمیمده کی بیمار کؤنول ناله سی، گویا،
بیر غمزه ده محمیل دن آسیلمیش جرسیم دیر.
گؤرمک اوزونو غایت هر فیکر و خیالیم،
اؤپمک آیاغین، مایۀ شؤوق و هوسیم دیر.
خورشیده یئتر باشیم اگر، چاکرین اولسام،
بو رتبه ایله عالم آرا فخر بسیمدیر.
دیوانه من
اولموشام دهر بلا ایچره بو گون دیوانه من،
وارمادیم مئیخانه یه، سیندیرمادیم پیمانه من.
عهدلردن کئچمه دیم، پیمانلاری سیندیرمادیم،
لاجرم، بی مهرلرتک اولموشام افسانه من.
ترک گولزار ائتمیشم بولبول کیمی من، ای رقیب!
عاقبت بیر گوشه ایچره گلمیشم افغانه من.
عشق رخساریندا بیر دم وصل ایله شاد اولمادیم،
هر طرف سئیر ائیله دیم، دوشدوم عجب هیجرانه من.
غم یوکون چکمکدن، ای دیل، بیر دم آزاد اولمادیم،
هر چی جهد ائتدیم، نه حاصیل، یئتمهدیم جانانه من.
دوش گؤردوم کی، گلیبسن کولبۀ احزانیما،
اول زامان نذر ائیلهدیم جان و دیلیم قوربانه من.
گؤرمه ییم دیشواردیر، باللاه، سنی من، ای رقیب!
زولفه باغلی، قوی گئدیم آخیر دوشوم زیندانه من.
دؤورو دؤنموش دؤور دؤوران ائتمهدی کامیم جه آه!
دوشمنیم دیر، بیلمه زم کیم، یئتمیشم دؤورانه من.
یوخ و واریمدان قالان آنجاق منیم بیر جان ایدی،
ناتوان، دخی نئدیم، صرف ائیله ییم مهمانه من.
بئله عنوان ائتدیم
دیلبرا، درد دیلیمدن بئله عنوان ائتدیم،
کی، غم هیجریده دیل مولکونو ویران ائتدیم.
مومکون اولماز منه وصلین، بیلیرم، حشره کیمی،
اول سبب مسکنیمی کوه و بیابان ائتدیم.
عشق سلطانی منم قتلیمه فرمان گتیریب،
ائتمهدیم ترک وفا، طاعت فرمان ائتدیم.
سر کویونده قویوب باشیمی، بیر اوف دئمه دیم،
سر صدق ایله جانیمی قربان ائتدیم.
یا طبیب، آدینی ترک ائیله، طبابت ائتمه!
یا منیم دردیمی تاپ، گؤر نییه طغیان ائتدیم.
یوخدو بیر کیمسه مگر دردیمی بیلسین، یا رب!
کی، من اؤز قانیم ایله دردیمه درمان ائتدیم.
درد هیجرینده گوزوم یاشی توتوب دونیانی،
نوح طوفانی کیمی گؤر، نئجه طوفان ائتدیم.
ناتوان، ائتمهدی اول سنگ دیله ناله اثر،
گئجه – گؤندوز نه فدر ناله و افغان ائتدیم.
کوی یاردن
موشکولدور، من کناره دوشم کوی یاردن،
دیشواردیر کی، ال اوزه م او گول عذاردن.
یا رب، نولار کی، یار گله مرگ عاشیقه،
جان غصه دن رها اولا، دیل انتظاردن.
شاخ گول اوزره ائیله نیب اول شاه ماری گور،
امر ائیله ییر کی، چک الینی زولف یاردن.
هیجر آتشین آرایه دخی سالما، ای رقیب!
مومکون اولورمو آیریلا پروانه ناردن؟
حوسنون خیالی دیر سبب شؤوق خاطریم،
غمزه ن دی قویمایان قورتاریم آه و زاردن.
غمدن سوای غم گونو غمخوار یوخ، کؤنول!
شاد اول قضایه، هر نه یئته غمگساردن!
راه وفاده جان و جاهان وئردی ناتوان،
تا حشر اولونجا چکمز الین اعتباردن.
این وبلاگ به مطالب گوناگون می پردازد