آشیق علیعسگر
آشیق علیعسگر ۱۸۲۱-جی ایلده گؤیچه ماحالینین آقکیلسه کندینده آنادان اوْلموشدور. آذربایجان خالق شعرینین ان بؤیوک نۆمایندهلریندن و بو شعرین ان اۇجا زیروهلرینی فتح ائدن صنعتکارلارداندیر. هم مضمون، هم فوْرما رنگارنگلیگی، هم ده صاف، دۇرو خالق دیلیندن ایستیفاده باخیمیندان آشیق علیعسگر آذربایجان، عۆموماً تۆرک شعرینه میثیلسیز خیدمتلر گؤسترمیشدیر.
اوْ بیر سؽرا گؤرکملی آشیقلاردان درس آلمیش، اؤزوندن سوْنرا گلن آشیقلارا قوّتلی تأثیر گؤسترمیشدیر. دئمک اوْلار کی، آشیق یارادیجیلیغینین بۆتون ساحهلرینه مۆراجیعت ائتمیش و آذربایجان ادبیاتیندا بوْیوک ایز بۇراخمیشدیر.
دوْداقدَیمز، مۆخمّس، قؽفیلبند، تجنیس، جؽغالی تجنیس، گرایلی، دیوانی و س. بو کیمی شعر نؤعلری آشیق علیعسگر یارادیجیلیغیندا اؤزونو بلکه ده ان گؤزل شکیلده بیروزه وئرمکدهدیر. گؤرکملی آذربایجان شاعیری صمد وۇرغون اؤز چؽخیشلارینین بیرینده بئله دئمیشدیر:
"هانسی مؤضوعا ال آتیرام، هانسی داشی قالدیرام آلتیندا دده علیعسگردن بیر نیشانه گؤرورم"
بیلمیره م
کوسمه، آی بیمروت گوزل،
دردیم چوخ دوزه بیلمیرم.
اوز بورویوب قاچما مندن.
من سنسیز گزه بیلمیرم.
دلبرین قصدینه گیردیم.
آلا گوزلرینی گوردوم.
قوور ائلهدی کهنه دردیم،
اولوبدو تزه بیلمیرم.
یار سالمیر اوستومه سایا،
جوان عمروم گیدیر زایا.
غواص تك دوشدوم دریایا.
چالخانیب اوزه بیلمیرم.
علیعسگرین ملول چاغی.
کونول اولوب غم دوستاغی،
بو سینمین دوخسان داغی
یتیشیب یوزه بیلمیرم.
قیسا تللرین
آی قیز، سنین نه واختیندی
کسیلیب قیسا تللرین؟
کالاغایی الوان قییقاجی
اوستوندن باسا تللرین.
یاناخلارین گولدو، سولماز،
اوخلادین یارام ساغالماز،
قاشین جلاد، گوزون آلماس،
باغریمی کسه تللرین.
شکر سوزو، شیرین دیلی،
گوموش بیلنگ، نازيك الی.
آخشام، صاباح، سحر یلی
دگنده اسه تللرین.
وصفینه سوزلر یاراشیر،
قوللارین بوینومدان آشیر،
کهليك کیمی قاققیلداشیر
گلیبدی سسه تللرین.
باغبان آغلار بار اوجوندان،
خسته ئولر نار اوجوندان.
علیعسکرتك یار اوجوندان
باتیبدی یاسا تللرین.
یریدی
بیر گوزل کچدی قارشیمدان،
ساللاندی یانا یریدی.
کيپريك چاخدی، اوغرون باخدی،
اود سالدی جانا یئریدی.
ساللانیبان یانا دوردو،
قاشلاریندان کمان قوردو،
مژگانین سینهمه ووردو.
غمزهسی قانا یئریدی.
هانی بئله حوری غیلمان؟
ائیلمز دردیمه درمان،
اورکوتدو آلیجی ترلان
یاشیل باش صونا یئریدی.
جمالین بنزتدیم آیا،
احسن قدرت ویرن پایا،
اندیریب سالمادی سایا
دوست مهریبانا یئریدی.
دیدیم: یار گتمه آماندی.
علیعسگر اودونا یاندی.
دیدی: قوجادی، پیراندی
مرد-مردانه یئریدی.
کهلیک
حسرتینی چکه چکه،
دردیم یتدی یوزه کهليك.
گیز سن آللی سورسن
اوربند توتما اوزه کهليك!
دوستدان دوستا بونه فنددی؟
زلفون بوینوما کمنددی
دیشین دوردو دیلین قنددی
دوداخلارین مزه کهليك!
اوچون برهده دوروبدو
بوینونو سنه بوروبدو
کمانین یامان قوروبدو
ساکین چیخما دوزه کهليك!
دوستان دوستدا بو فند اولسون
زلف بوینوما کمند اولسون
بوندان دونن لوند اولسون
یلقار قویاق یازا کهلیك!
گیدیگین یاشیل، آلواندی
ائیلدیین ناحاق قاندی
علیعسگر سنه قرباندی
سن گلنده بیزه کهلیك!
کچدی
پنجرهدن قفیل باخدیم
قارشیمدان بیر سونا کچدی
بیر اوخ آتدی قاش اویناتدی
مژگانلاری قانا کچدی
آلا گوزلرینی گوردوم
تزهلندی کهنه دردیم
یولوندا جان قربان ویردیم
باخمادی قربانا، کچدی
سرو-بویلو ملك زاده
جمالیندان ایچدیم باده
علیعسگری سالدی اودا
قویدو یانا-یانا کچدی.
گول خانیم
سحر-سحر سیغال وریر
آینا قاباقا گول خانیم.
تای اولماز داغلاردا لاله
گولگز یاناغا گول خانیم
وصفین یاییلیب ماهالا
ماشاءالله او خطی خالا
مشتآقام گولگز جمالا
قایماق دوداغا گول خانیم!
ملکزاده حوری قیلمان
قضا قددیم قلیب کمان
منی حسرت قویما آمان
بیللور بوخاقا گل خانیم
خوب چکیلیب قددی-داللار
آغ اوزونده قارا خاللار
مدحین اشیدن جاهاللار
دوشوب سراغا گل خانیم
علیعسگرم قادان آللام
گتمرم یانیندا قاللام
پروانهیم قربان اوللام
شاما، چراغا گل خانیم
مارال
سحر چاغی چشمه اوسته
دورور بویو بالا مارال.
آلا گوزلر گیریب قصده،
ایستهر جانیم آلا مارال.
سیودیم ظالیم، باغری داشی،
آلماس کيرپيك، قلم قاشی،
ترلان گوروب یاشیلباشی،
ساغین، قایناق چالا مارال.
آغ اوزده خالی بنفشه.
کونول حسرت یومرو دوشه.
مجنونلوقدو منه پئشه
دوشموشم ماحالا، مارال!
ئوپمهديم آلا گوزوندن،
دویمادیم شیرین سؤزونه
دوستو آییریب ئوزوندن.
سالما دالدان-دالا، مارال
جمالیندی شمس-قمر،
دردین بو سینمده دفتر،
اوجوندان یازیق علیعسگر
دونوبدور آبدالا، مارال!
نییه دوندو
گل، ای مهر و محبتیم.
اوزون مندن نییه دوندو؟
آغزی شکر، لبی قندیم.
اوزون مندن نییه دوندو؟
آیریلیقدان ئولوم یئیدی،
یار حسرتی قدیم اگدی.
نه دیدیم خطرینه دگدی.
اوزون مندن نییه دوندو؟
تشریف بویور، گیدك باغا،
آت زلفونو سولا ساغا.
علیعسگر سنه صاداغا.
اوزون مندن نییه دوندو؟
سوزون گوزل
نه باخیرسان پنجرهدن،
خمار گوزون سوزن گوزل؟!
آشناسیندان کنار گزیب،
باغریم باشین ازن گوزل!
بیللور بوخاق، بیاض گردن،
عاغلیمی آپاریر سردن،
یاخاسینا هردن-هردن
اینجی-صدف دوزن گوزل!
باغریمی یاندیردین اودا.
سر سوزومو ویرمه یادا.
اویوبسان ظالم خور یادا.
دوستدان کنار گزن گوزل.
کمرین باغلا بئلینه،
ناخیش گوتور گل الینه،
شانا چك سیاه تئلینه.
سیغاللانیب دوزن گوزل،
خیالیم چاشیر گولنده.
پنهان دردیمی بیلنده.
علیعسگر سیزه گلنده،
گئیینیبن، بزهن گوزل!
این وبلاگ به مطالب گوناگون می پردازد